Đền Cô Đôi Thượng Ngàn có gì đặc biệt? Văn khấn khi dâng lễ Cô Đôi Thượng Ngàn như thế nào? Đây chắc hẳn là thắc mắc của nhiều người khi dâng hương tại đền thờ Cô Đôi Thượng Ngàn. Cùng Thăng Long Đạo Quán tìm hiểu chi tiết về Đền thờ và những lưu ý quan trọng khi đến lễ Cô Đôi Thượng Ngàn.
1. Cô Đôi Thượng Ngàn là ai?
Cô Đôi Thượng Ngàn là một trong 12 vị Thánh cô hàng Tứ phủ trong Tín ngưỡng thờ Mẫu tam, tứ phủ của người Việt, hầu cận các chầu và Mẫu. Cô đứng thứ hai sau Cô Đệ Nhất Thượng Thiên và ngay trước Cô Bơ Thoải trong hàng Tứ Phủ Thánh Cô. Hiện nay, Cô Đôi Thượng Ngàn được thờ ở nhiều di tích đền và phủ ở phía Bắc Việt Nam và được ca ngợi trong những ca khúc hát văn nổi tiếng mang tên “Cô Đôi Thượng Ngàn”.
Cô hay về ngự đồng và thường về đầu tiên, là vị thánh nữ mở khăn hàng cô để chứng lễ. Người ta thường thấy cô hầu trong trang phục áo cánh xanh, quầy đen, đầu vấn khăn vành dây kết hoa, hoặc khăn vấn, hai bên dắt hoa. Khi hành lễ cô thường khai quang, rồi múa mồi, múa song đăng, tay tiên hái lộc cho thanh đồng.Trong đại lễ khai đàn mở phủ người ta thường mang vàng thoi dâng cô, ngoài ra còn dâng Cô Bơ, Cô Chín và Cô Bé.
Ngoài ra, Cô còn cai quản kho lộc tại Sơn Lâm Sơn Trang. Người trần gian ai mà nhất tâm thành kính thường được cô ban thưởng nhưng ngược lại có nợ mà không mau trả lễ cô sẽ bắt phạt nặng hơn.
2. Tên gọi khác của Cô Đôi Thượng Ngàn
Cô Đôi Thượng Ngàn vô cùng linh thiêng. Cô anh linh dạy khắp bốn phương nên đệ tử vô số. Tại một số vùng, người ta lại gọi cô bằng cái tên khác biệt ứng với sự tích thánh cô được truyền tụng tại đó. Như Cô Đôi Thượng hay Cô Đôi theo cách gọi của người dân Ninh Bình, đây cũng là cách gọi phổ biến. Hay Cô Đôi Đông Cuông là do truyền tụng rằng cô là người hầu cận Mẫu Thượng Ngàn Đông Cuông.
3. Sự tích về Cô Đôi Thượng Ngàn
Cô Đôi Thượng Ngàn vốn là con Vua Đế Thích trên Thiên Cung, được phong là Sơn Tinh Công Chúa. Sau cô giáng sinh xuống đất Ninh Bình làm con gái nhà một gia đình vị quan lang ở chốn sơn lâm.
Truyện kể rằng ngày xưa có một vị quan lang họ Hà người Mường, ở vùng Nho Quan, Ninh Bình, vốn nổi tiếng khắp vùng vì đức độ, luôn phát tâm thiện nguyện, cứu giúp dân nghèo. Vì mãi vẫn chưa có con, nên ông bà lập đàn tế trời cầu tự. Lời cầu xin vọng đến Ngọc Hoàng, ngài động lòng mới phái Sơn Tinh Công Chúa, vốn là con Vua Đế Thích trên Thiên Cung, giáng sinh đầu thai làm con ông bà. Không lâu sau, bà có thai và sinh hạ cô. Lúc cô ra đời có đôi chim khách đậu trước cửa hót không ngừng, mừng tiên cô giáng trần. Năm Cô lên bốn tuổi, gia định vị quan lang chuyển tới làm quan ở Huyện Cao Phong, châu Mai Đà, tỉnh Hưng Hóa – nơi vùng cao, thiếu thốn nước sinh hoạt. Người dân quanh đây thường ra gánh nước từ con suối trong mát dưới chân núi Đầu Rồng về giúp đỡ ông bà. Năm lên mười hai tuổi Cô xinh đẹp tuyệt trần mặt tròn, da trắng, tóc dài mượt, thướt tha y tiên nữ.
Thánh Mẫu Thượng Ngàn muốn thử lòng người trần gian, độ cho người có tâm, bèn hóa thành một bà lão đói khát, bệnh tật nằm lả kêu rên từng tiếng khó nhọc, ở gốc cây đa dưới chân núi Rồng cầu mong sự giúp đỡ của mọi người qua lại. Thế nhưng chẳng ai chịu ra tay cứu giúp, chỉ duy nhất cô ra suối gánh nước thương xót bà lão, vực bà ngồi dậy, cho bà uống nước. Bỗng trời đất tối sầm, mây đen gió bụi cuốn lên mù mịt, Bà lão hiện thành Tiên Chúa Thượng Ngàn và xác nhận bà chính là đức Diệu Tín Thiền Sư Lê Mại Đại Vương (tức Mẫu Thượng Ngàn). Vì thấy cô là người ngoan ngoãn, hiền lành, đức độ, giàu tình thương; kiếp trước là tiên nữ trên trời, nghe lệnh Ngọc Hoàng mà hạ phàm báo ân cha mẹ; nên Mẫu độ cho cô thành tiên, trở về bên hầu cận bên cạnh Mẫu, cứu giúp nhân gian. Cô nhận cây gậy khắc đầu rồng của Mẫu rồi trở về nhà, bốn ngày sau thì hóa.
Về thiên giới, cô học Mẫu Thượng Ngàn đạo phép, được Mẫu giao dạy người rừng biết thống nhất về ngôn ngữ, đồng thời cai quản kho lộc Sơn Lâm Sơn Trang. Lúc thanh nhàn cô về ngự cảnh sơn lâm núi rừng ở đất Ninh Bình quê nhà lúc cùng các bạn tiên nữ ca hát vui thú trên dốc Sườn Bò (nay thuộc xã Văn Phương, Nho Quan), lúc luận đàm văn thơ cùng các bậc danh sĩ. Tương truyền người trần gian ai nhất tâm thì thường được Cô Đôi ban thưởng, nhược bằng có nợ mà không mau trả lễ cô lại bắt đền nặng hơn.
4. Đền Cô Đôi Thượng Ngàn ở đâu?
Cô Đôi Thượng Ngàn anh linh, danh tiếng và lừng lẫy vang khắp bốn phương, đền thờ Cô trải dài từ Đông Cuông Tuần Quán đến tận Hòa Bình. Tuy nhiên hầu hết những nơi này đều chỉ thờ vọng Cô, chỉ có một nơi duy nhất thờ chính Cô là đền Cô Đôi Thượng Ngàn Ninh Bình.
4.1. Đền thờ chính Cô Đôi Thượng Ngàn Ninh Bình – Đền Bồng Lai
Được xây dựng từ thời Trần dù chỉ là một ngôi đền nhỏ, nhưng rất khang trang. Sau nhiều biến cố, đặc biệt chịu tác động bởi phong trào chống mê tín dị đoan và bị chính quyền cho đốt, đền còn giữ lại được một lư hương và một sắc phong của Vua Khải Định. Các đồ tế tự và các sắc phong khác đều bị đốt, thất lạc. Cho đến tận 2006, khi nhà nước cởi mở về tôn giáo, Hội người cao tuổi của làng đã họp cùng sự góp sức của bà con trong làng và thập phương cùng thầy chủ trì trùng tu, xây dựng lại chùa. Đến năm 2010, ngôi đền được hình thành và còn đến ngày nay.
Đây là một ngôi đền thiêng với nhiều câu chuyện kỳ bí, nhiều người kể lại: Trong phong trào chống tín dị đoan vào những năm 60 của thế kỷ XX, sau khi ngôi đền bị phá, cậu con trai út của một gia đình 11 người con, vô tình chặt một cây duối to lâu đời ở phía sau ngôi đền để làm củi đun. Khi chặt xong chưa kịp kéo về, cậu con trai khi đó mới bốn tuổi đã tự nhiên trúng gió, dù được đưa đi cứu chữa ngay nhưng không qua khỏi. Ông bà cùng 10 người con còn lại thường xuyên đến lễ Cô một sự hối hận, nay hai cụ vẫn khỏe mạnh, các con đều trưởng thành ăn gia làm nên. Người ta bảo sự trùng hợp ấy là báo ứng của Cô, có lỗi thì Cô trách, có tâm cô lại chứng.
Đền Cô hiện nay có kiến trúc theo kiểu chữ Nhất gồm 3 gian mái phẳng lợp ngói vảy: Phía trước tiền bái là ban thờ Quan Giám Sát, trong thờ Hội đồng Tứ Phủ, hai bên thờ Đức Thánh Trần Triều, Chúa Sơn Trang. Gian thượng bái thờ Cô Bản Đền và Chúa Thượng Ngàn. Trong cung cấm thờ tượng Cô Đôi Thượng Ngàn và thờ hai hầu cận của Cô là Nàng Ân, Nàng Ái. Phía sau cô là Tam Tòa Thánh Mẫu và các hầu cận Chầu Quỳnh, Chầu Quế .
Ngôi đền nhỏ, phía sau là một dãy núi trùng điệp của rừng quốc gia Cúc Phương, cạnh là cánh đồng bát ngát, Nơi đây, thời xưa cụ Tả Oai – Một nhà phong thủy lỗi lạc đã đánh giá là một nơi địa linh, cùng với 3 đền, chùa, miếu quanh vùng tạo thành một tứ trấn cho vùng đất linh thiêng này.
Xem thêm: Văn khấn sám hối Tứ Phủ
4.2. Các đền thờ vọng Cô Đôi Thượng Ngàn
– Đền Bồng Lai Thượng, Hòa Bình: Đền thờ Đệ Nhị Thượng Ngàn Tiên Nương. Tương truyền, đây là nơi Cô Đôi gặp Thánh Mẫu Đệ Nhị và là nơi hóa của Cô Đôi Thượng Ngàn. Ngôi đền có từ đời vua Thành Thái thịnh trị năm thứ 2 tức năm 1890, đền mới được tu sửa lại năm 2014 nên rất rộng rãi, khang trang, mỹ lệ.
– Đền Cô Đôi, Thanh Hóa: Đền Cô Đôi, Thanh Hóa thuộc quần thể di tích Phong Mục thuộc thôn Phong Mục, Châu Lộc, Hậu Lộc, Thanh Hóa. Đền được tôn tạo và xây dựng lại vào năm 2009 nên khá khang trang và đẹp đẽ.
– Đền Đôi Cô, Tuyên Quang: Đền hiện thuộc phường Nông Tiến, Thị Xã Tuyên Quang, nơi đây thờ vọng Cô Đôi Thượng Ngàn và Cô Bơ Thoải Cung. Đền được xây dựng trên một gò đất bên sông Lô. Trước đây, đền chỉ rộng chừng 10m2 nhưng đến năm 1990, nhân dân công đức, đền được tu sửa rộng hơn với 3 gian thờ ứng với 3 cung gồm: cung chính thờ Tam Tòa Thánh Mẫu và Đôi Cô, cung bên trí thờ Bà Chúa Sơn Trang, cung bên phải thờ đức Thánh Trần.
5. Những lưu ý đặc biệt khi dâng lễ đền Cô Đôi Thượng Ngàn
Cô Đôi là người có nhiều quyền phép lại có tấm lòng bao dung, thường ban phước lành cho những người nhất tâm. Nên vào những tiết lớn, ngày tiệc trong năm, không chỉ những người lập đàn mở phủ đến cúng lễ cô mà cả những con hương tâm thành hướng thiện cũng đến để dâng lễ cô, cầu cô phù hộ độ trì cho gia đình bình an, sức khỏe, tài lộc, may mắn.
5.1. Chọn ngày dâng lễ Cô Đôi Thượng Ngàn
Cô Đôi Thượng Ngàn là vị thánh cô linh thiêng bậc nhất của đạo mẫu. Cô thường xuyên hiển linh và hầu như ai cầu khấn điều gì chính đáng đều được cô phù hộ cho toại nguyện. Vì thế mà dâng lễ lên cô ngày nào cũng tốt và hầu hết lời cầu nguyện sẽ nhanh chóng linh ứng.
Tuy nhiên để đảm bảo tất cả lời cầu nguyện của bạn đều được cô chứng giám và phù hộ cho thành hiện thực, bạn nên lựa chọn những ngày đẹp trong tháng, trong năm để dâng lễ. Những ngày tốt lành nhất để đi lễ Cô Đôi Thượng Ngàn là vào ngày đầu năm mới hay ngày hội đền thờ Cô Đôi hoặc ngày tiệc của cô tức vào ngày 6/1 âm lịch. Tuy nhiên những ngày này, con hương thường chen chúc nhau tới cúng lễ cô sẽ gây khó khăn cho bạn. Bạn có thể chọn những ngày không đặc biệt nhưng nằm trong tháng giêng để đi cúng lễ Cô Đôi cho hợp lý. Vạn sự tùy tâm nên dù bạn có cúng lễ cô ngày nào thì cô cũng chứng giáng và ban lộc cho.
5.2. Sắm lễ vật dâng lễ Cô Đôi Thượng Ngàn
Một mâm lễ vật dâng lên Cô Đôi Thượng Ngàn nên đầy đủ những vật phẩm sau:
- 1 lọ hoa tươi và 1 đĩa quả tươi.
- 1 đĩa xôi, 1 con gà luộc và 1 cút rượu trắng. Nếu không sử dụng gà luộc, bạn có thể thay thế bằng một khổ thịt luộc.
- 1 cơi trầu cau têm cánh phượng.
- 1 mâm tiền vàng.
- 1 đĩa oản xanh.
- Thẻ hương cùng một cánh sớ trình cô.
5.3 Văn khấn Cô Đôi Thượng Ngàn
Nam mô a di đà phật! (3 lần)
Hương tử chúng con thành tâm kính lạy đức Hiệu Thiên Chí tôn Kim Quyết Ngọc Hoàng Huyền cung cao Thượng đế
Kính lạy
Đức Cửu Trùng Thánh Vân lục cung công chúa
Đức Thiên tiên Quỳnh Hoa Liễu Hạnh Mã Hoàng công chúa, sắc phong Chế Thắng Hỏa Diệu Đại Vương, gia phong Tiên Hương Thánh mẫu
Đức đệ nhị đỉnh thượng cao sơn triều Mường Sơn tinh công chúa Lê Mại Đại Vương
Đức đệ tam Thủy phủ, Lân nữ Công Chúa
Đức đệ tứ khâm sai Thánh Mẫu, tứ vị chầu bà, năm tòa quan lớn Mười dinh các quan, mười hai Tiên Cô
Con xin cung thỉnh Cô Đôi Thượng Ngàn, mười hai thánh cậu, Ngũ hổ Đại tướng, Thanh Hoàng Bạch Xà Đại tướng.
Hôm nay là …
Tín chủ con là ………..
Ngụ tại:……………………………
Cùng toàn thể gia đình đến điện (phủ, đền) chấp tay kính lễ khấu đầu vọng bái.
Lòng con thành khẩn, dạ con thiết tha kính dâng lễ vật con cúi xin các ngài xét thương cứu độ cho gia đình con tiêu trừ tai nạn điều lành thường tới, cầu tài được tài, cầu lộc được lộc, cầu bình an được bình an.
Nam mô a di đà phật! (3 lần)
Chú ý, đây là bài khấn nôm cho những con hương đi lễ nhà thánh, nhà ngài còn những thầy đồng chuyên lễ lạy thì sẽ sử dụng bài khấn khác đầy đủ và chi tiết hơn rất nhiều.
5.4. Cách hạ lễ đền Cô Đôi Thượng Ngàn
Sau khi kết thúc khấn, lễ ở các ban thờ, thì trong khi đợi hết một tuần nhang có thể viếng thăm phong cảnh tại đền thờ Cô Đôi Thượng Ngàn.
Khi thắp hết một tuần nhang có thể thắp thêm một tuần nhang nữa. Thắp nhang xong, vái 3 vái trước mỗi ban thờ rồi hạ tiền, vàng (đồ mã) đem ra nơi hoá vàng để hoá. Khi hoá tiền, vàng cần hoá từng lễ một, bắt đầu từ lễ của ban thờ chính.
Hoá tiền vàng xong mới hạ lễ dâng cúng khác. Khi hạ lễ thì hạ từ ban ngoài cùng vào đến ban chính.
6. Những lưu ý khi đi lễ đền thờ Cô Đôi Thượng Ngàn
Khi đi lễ đền thờ Cô Đôi Thượng Ngàn, bạn nên chú ý phải thật thành tâm và thành kính thì mới được cô phù hộ độ trì. Nếu không thành tâm, thành kính, chẳng những lời cầu khấn của bạn không thành hiện thực mà còn bị cô vật cho gặp nhiều xui xẻo, tai họa.
Đi lễ đền Cô trước nên cầu sức khỏe và sự bình an, sau rồi mới cầu đến công danh sự nghiệp và tài lộc. Ngoài ra, bạn chú ý không nên cầu quá tham lam hay cầu những điều viển vông, sai trái, vi phạm đạo đức và pháp luật.
Khi dâng lễ, cần chú ý đặc biệt tới cách ăn mặc, nói năng và hành vi ứng xử của bản thân trong đền. Không nên ăn mặc hở hang, nói năng tục tĩu và có những hành vi thô lỗ trong đền thờ cô.
Tuyệt đối không có những ý nghĩ bất chính như cướp của, lừa đảo hay trộm cắp trong đền thờ Cô Đôi Thượng Ngàn.
Ngoài ra quý anh chị đừng quên tìm hiểu XEM NGÀY PHONG THỦY để chọn các ngày tốt đi đến viếng thăm các đình, đền chùa nhé.
7. Lời kết
Như vậy chúng tôi đã cùng Anh Chị tìm hiểu chi tiết về Đền Cô Đôi Thượng Ngàn qua bài viết trên. Đừng ngần ngại chia sẻ bài viết đến người thân, bạn bè nếu thấy thông tin hữu ích! Kính chúc Quý Anh Chị nhiều sức khoẻ, cầu tài đắc tài, cầu lộc đắc lộc, cầu bình an đắc bình an.
Ngoài ra bạn cũng có thể tải ứng dụng Thăng Long đạo quán về điện thoại di động của mình. Ứng dụng sẽ giúp bạn cập nhật các kiến thức tâm linh hàng ngày. Kính chúc toàn gia vạn sự hanh thông.
 |
Các bài viết khác liên quan:
