Vu Lan báo hiếu là một ngày lễ lớn của chư tăng Phật tử nói riêng và của hàng triệu người Việt nói chung. Vào ngày này, mỗi gia đình sẽ lựa chọn lên chùa hoặc ở nhà làm lễ Vu Lan cầu siêu tỏ lòng báo hiếu cha mẹ, ông bà tổ tiên.
1. Nguồn gốc và ý nghĩa lễ Vu Lan ở Việt Nam
Đại lễ Vu Lan báo hiếu là một nghi thức truyền thống trong Phật giáo, bắt nguồn từ sự tích tôn giả Mục Kiền Liên báo hiếu. Tương truyền sau khi đắc đạo thành đệ tử của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni, Mục Kiền Liên đã vận dụng mắt thần để tìm mẹ. Không ngờ bà chưa siêu thoát mà bị đày vào kiếp ngạ quỷ đói khát vì nghiệp chướng tạo khi còn sống.
Chữ hiếu chưa tròn, Mục Kiền Liên đã cầu xin Đức Phật Thích Ca rủ lòng từ bi mà chỉ cách cứu mẹ thoát khỏi khổ ải. Đức Phật dạy rằng vào ngày Rằm tháng 7, hãy thỉnh chư tăng mười phương trời cùng nhau cúng dường chú nguyện là sẽ cứu được mẹ khỏi kiếp ngạ quỷ bởi thời điểm này là lúc pháp lực chư tăng mạnh nhất. Làm theo lời Phật dạy, quả nhiên Mục Kiền Liên đã cứu được mẹ khỏi đau khổ nơi địa ngục. Cũng theo sự tích này, hằng năm vào ngày 15 tháng 7 âm lịch, chư tăng Phật tử khắp bốn phương trời sẽ làm đại lễ Vu Lan báo hiếu.
Mặt khác, vì ý nghĩa nhân văn là tinh thần hiếu đạo trong lễ Vu Lan mà khiến ngày hội này không chỉ là lễ lớn trong Phật giáo mà còn là nét văn hóa truyền thống của tất cả người dân Việt Nam.
Theo đó, ý nghĩa của ngày lễ Vu Lan ở Việt Nam cũng chính là sự báo hiếu. Bên cạnh đó, nhắc nhở con cháu ghi nhớ “uống nước nhớ nguồn”, trân trọng công ơn sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ, ông bà, tổ tiên.
2. Các hoạt động mừng đại lễ Vu Lan báo hiếu
2.1. Đi chùa làm lễ Vu Lan cầu an, cầu siêu
Đi chùa cầu siêu cho cha mẹ yên nghỉ nơi suối hay cầu an cho gia đình là một tập tục không thể thiếu của nhiều người trong ngày lễ Vu Lan. Thông Thường, đa số người dân Việt sẽ sắm sửa ít lễ vật gồm: hương, hoa, quả và vài món chay (xôi chay, chè chay, canh rau củ quả,…) để lên chùa cúng dường, niệm kinh Phật lễ Vu Lan cầu cho cha mẹ muôn đời bình an.
Mặt khác, đi chùa làm lễ Vu Lan còn để cầu cho những người thân đã khuất được yên nghỉ nơi chín suối.
Ngoài cúng dường, một số hội đoàn hay pháp hội còn thường thực hiện nghi lễ bông hồng cài áo cho các chư tăng Phật tử. Người còn cha mẹ thì cài hoa hồng đỏ, người mất bố mẹ thì cài hoa hồng trắng. Đây là một nghi thức đẹp thể hiện lòng hiếu đạo của con cháu đối với các đấng sinh thành trong đại lễ Vu Lan.
Ngoài ra, nghi thức này còn mang ý nghĩa nhắc nhở mỗi người con hãy quý trọng thời gian cha mẹ còn ở bên cạnh tươi đẹp như những bông hồng đỏ. Đừng để người rời xa để rồi hối tiếc như những bông hồng trắng buồn bã nơi ngực áo.
>> Xem thêm:Lễ Vu Lan Rằm tháng 7 nên đi chùa nào?
2.2. Cúng Rằm tháng 7 lễ Vu Lan
Sau đi chùa cầu an, cầu siêu, các gia đình sẽ làm lễ Vu Lan Rằm tháng 7 tại nhà.
- Thời gian cúng lễ Vu Lan tháng 7
Lễ Vu Lan tại nhà thường được các gia đình thực hiện vào ngày 15 tháng 7 âm lịch. Như vậy, lễ cúng Vu Lan 2021 tại nhà sẽ rơi Chủ nhật, ngày 22/08/2021. Mặt khác, thời điểm dâng hương thường tiến hành vào ban ngày.
- Mâm cúng Vu Lan Rằm tháng 7
Lễ Vu Lan là ngày cầu siêu báo hiếu cho cha mẹ, ông bà tổ tiên, cũng là để để bố thí, làm phúc cho những vong hồn lang thang, không có ai thờ cúng. Vì vậy, khi chuẩn bị mâm lễ cúng Vu Lan tại nhà, ta cần sắm đủ 3 lễ sau: cúng Phật, cúng gia tiên, sau cùng là cúng thí thực chúng sinh.
| Cúng Phật | Cúng gia tiên | Cúng chúng sinh |
| Xôi chay (xôi đỗ xanh, xôi gấc, xôi cốm, xôi hạt sen, xôi vò,…). Chè hạt sen, chè long nhãn Canh rau củ quả luộc Hương (nhang), đèn hoặc nến. Hoa tươi (hoa sen, hoa cúc vàng hoặc trắng, hoa hồng đỏ hay trắng, hoa huệ ta,…) Mâm ngũ quả (chuối, đu đủ, dứa, phật thủ, bưởi, xoài,… tùy vào từng miền). | Hương (nhang), hoa, quả, đèn hoặc nến. Rượu, nước, trà (số lượng tùy tâm). Thịt gà luộc hoặc thịt lợn luộc, giò hoặc chả, nem rán. Canh rau củ hầm xương. Xôi, chè trôi nước. Tiền, vàng mã và những vật dùng cho người cõi âm làm từ giấy như quần áo, giày, dép, điện thoại, xe,… (nhưng không cần quá cầu kỳ, chỉ cần thành tâm). | 1 lọ hoa (cúc, hồng, sen, ngọc lan, mẫu đơn, cúc vạn thọ, nhài,…). 1 đĩa ngũ quả với 5 màu sắc (chuối, chôm chôm, ổi, nhãn, hồng xiêm, thanh long, dưa hấu, đu đủ,…). 1 đĩa muối gạo. 12 chén nhỏ cháo trắng nấu loãng hoặc 1 đĩa cơm vắt. 12 cục đường thẻ. 3 ly nước, 3 chén rượu, 2 ngọn nến (hoặc đèn) Mía (để nguyên vỏ hoặc chặt từng khúc dài 15cm) Khoai lang luộc, ngô luộc, sắn luộc, bánh, kẹo, bỏng ngô. Giấy áo, giấy tiền, vàng bạc. Trong đó, tiền vàng từ 15 lễ trở lên, quần áo chúng sinh từ 20 đến 50 bộ. |
- Văn khấn lễ Vu Lan Rằm tháng 7
Văn khấn cúng lễ Vu Lan ở nhà thì sẽ thường chia theo 3 lễ mà gia đình dâng lên.
Cúng Phật thì đọc văn khấn sau:
Nam mô A Di Đà Phật (3 lần)
Con lạy chín phương trời, mười phương chư phật, chư phật mười phương.
Con kính lạy Đức Địa Tạng Vương Bồ Tát, Đức Mục Kiền Liên Tôn Giả.
Hôm nay là ngày rằm tháng Bảy…….
Tín chủ chúng con là…..
Ngụ tại…….
Thành tâm sửa biện hương hoa, lễ vật và các thứ cúng dâng, bày lên trước án.
Chúng con thành tâm kính mới ngài Đức Địa Tạng Vương Bồ Tát, Đức Mục Kiền Liên Tôn Giả.
Chúng con thành tâm kính mời ngài Kim Niên Đương cai Thái Tuế chí đức Tôn thần, ngài Bản cảnh Thành hoàng Chư vị Đại Vương, ngài Bản xứ thần linh Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân và tất cả các vị thần linh cai quản trong khu vực này.
Cúi xin các ngài giáng lâm án tọa, xét soi chứng giám.
Nay gặp tiết Vu Lan, ngày vong nhân được xá tội. Chúng con đội ơn Tam Bảo, Phật trời phù hộ, thần linh các đấng che chở, công đức lớn lao nay không biết lấy gì đền báo.
Do vậy kính dâng lễ bạc, giãi tỏ lòng thành, nguyện mong nạp thụ. Phù hộ độ trì cho chúng con và cả gia đình luôn mạnh khỏe, già trẻ bình an, một lòng hướng về chính đạo, lộc tài vượng tiến, gia đạo hưng long.
Giãi tấm lòng thành, cúi xin chứng giám!
Nam mô A Di Đà Phật (3 lần).
Cúng gia tiên thì đọc văn khấn sau:
Nam mô A Di Đà Phật
Kính lạy Tổ tiên nội ngoại họ … và chư vị hương linh.
Hôm nay là rằm tháng bảy năm ….
Gặp tiết Vu Lan vào dịp Trung nguyên, nhớ đến Tổ tiên, ông bà, cha mẹ đã sinh thành ra chúng con, gây dựng cơ nghiệp, xây đắp nền nhân, khiến nay chúng con được hưởng âm đức. Vi vậy cho nên nghĩ, đức cù lao không báo, cảm công trời biển khó đền. Chúng con sửa sang lễ vật, hương hoa kim ngân và các thứ lễ bày dâng trước án linh tọa.
Chúng con thành tâm kính mời: Các cụ Cao tằng Tổ khảo, Cao tằng Tổ tỷ, Bá thúc đệ huynh, cô dì tỷ muội và tất cả hương hồn trong nội tộc, ngoại tộc của họ … (Nguyễn, Lê, Trần …)
Cúi xin thương xót con cháu, linh thiêng giáng lâm linh sàng chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, phù hộ cho con cháu khỏe mạnh, bình an, lộc tài vượng tiến, gia đạo hưng long, hướng về chính đạo.
Tín chủ lại mời: các vị vong linh y thảo phụ mộc, phảng phất ở đất này, nhân lễ Vu Lan giáng lâm linh tọa, chiêm ngưỡng tôn thần, hâm hưởng lễ vật, độ cho tín chủ muôn sự bình an, sở cầu như ý.
Giải tấm lòng thành cúi xin chứng giám.
Cúng chúng sinh thì đọc văn khấn sau:
Nam mô A Di Đà Phật (3 lần).
Con lạy chín phương trời, mười phương chư phật, chư phật mười phương.
Con lạy Đức Phật Di Đà
Con lạy Bồ Tát Quan Âm.
Con lạy Táo Phủ Thần quân Chính thần.
Tiết tháng 7 sắp thu phân
Ngày Rằm xá tội vong nhân hải hà
Âm cung mở cửa ngục ra
Vong linh không cửa không nhà
Đại Thánh Khảo giáo – A Nan Đà Tôn giả
Tiếp chúng sinh không mả, không mồ bốn phương
Gốc cây xó chợ đầu đường
Không nơi nương tựa đêm ngày lang thang
Quanh năm đói rét cơ hàn
Không manh áo mỏng – che làn heo may
Cô hồn năm bắc đông tây
Trẻ già trai gái về đây hợp đoàn
Nay nghe tín chủ thỉnh mời
Lai lâm nhận hưởng mọi lời trước sau
Cơm canh cháo nẻ trầu cau
Tiền vàng quần áo đủ màu đỏ xanh
Gạo muối quả thực hoa đăng
Mang theo một chút để dành ngày mai
Phù hộ tín chủ lộc tài
An khang thịnh vượng hòa hài gia trung
Nhớ ngày xá tội vong nhân
Lại về tín chủ thành tâm thỉnh mời
Bây giờ nhận hưởng xong rồi
Dắt nhau già trẻ về nơi âm phần
Tín chủ thiêu hóa kim ngân
Cùng với quần áo đã được phân chia
Kính cáo Tôn thần
Chứng minh công đức
Cho tín chủ con
Tên là:………………………………
Vợ/Chồng:…………………………
Con trai:……………………………
Con gái:…………………………….
Ngụ tại:……………………………
2.3. Lễ Vu Lan phóng sinh, thả đèn hoa đăng
Đa số gia đình sau khi cúng lễ Vu Lan Rằm tháng 7 thì thường đốt tiền vàng mã với tâm niệm gửi cha mẹ, ông bà, tổ tiên đã khuất để bày tỏ lòng hiếu thảo. Song theo quan niệm của nhà Phật thì làm như vậy không chỉ gây lãng phí mà còn làm sai lệch ý nghĩa đích thực của mùa Vu Lan báo hiếu.
Thường các chư tăng Phật tử sẽ phóng sinh (cá, tôm, cua, rùa,…) hoặc thả đèn hoa đăng trong ngày lễ Vu Lan để cầu nguyện cho những người thân đã mất được thanh thản nơi chín suối, đồng thời tạo phước cho bản thân và cầu nguyện cho gia đình bình an, khỏe mạnh.
2.4. Mua quà tặng cha mẹ nhân ngày đại lễ Vu Lan báo hiếu
Trong ngày lễ Vu Lan, nhiều người con còn gửi tặng đến cha mẹ những món quà ý nghĩa để bày tỏ tấm lòng cũng như sự biết ơn của bản thân trước công ơn nặng tựa sông núi của cha mẹ.
Mà những món quà ý nghĩa trong ngày đại lễ Vu Lan có thể là một lời cảm ơn hay lời xin lỗi, một cuộc gọi điện hỏi thăm sức khỏe cha mẹ hay chỉ đơn giản là làm việc nhà hoặc một bó hoa hồng tươi thắm,… Hãy chú ý đến tâm nguyện thói quen sở thích của cha mẹ để lựa ra món quà Vu Lan ý nghĩa nhất.
>>Xem thêm: Gợi ý những món quà ý nghĩa ngày lễ Vu Lan tặng cha mẹ
2.5. Đi tảo mộ ngày lễ Vu Lan Rằm tháng 7
Tảo mộ thăm viếng mộ phần ông bà tổ tiên cũng là một thói quen của người dân Việt trong đại lễ Vu Lan báo hiếu. Đây còn là dịp để các gia đình nhắc nhớ con cháu ghi nhớ cội nguồn cũng như cầu nguyện cho người thân đã khuất được sớm ngày siêu thoát.
Khi đi thăm viếng mộ phần ngày Rằm tháng 7 lễ Vu Lan, bạn nên đi trước 19 giờ. Lễ vật đem theo không cần cầu kỳ. Khi đi tảo mộ, gia đình chỉ cần chuẩn bị 2 lễ: lễ cúng cúng chư vị thần linh và lễ cúng người thân đã khuất của gia đình.
- Lễ cúng thần linh: Cần có nến, hương (nhang), hoa, quả, nước, xôi, thịt luộc,… (số lượng tùy tâm mỗi gia đình). Lễ cúng thần linh sẽ đặt ở nơi có bàn thờ thần linh của nghĩa trang hoặc nếu không có thì đặt ở cạnh lễ gia tiên nhưng cần kê cao hơn.
- Lễ cúng gia tiên: Bao gồm nến, hương (nhang), hoa (nên chọn hoa hồng đỏ, bách hợp trắng, cúc hoặc hoa người đã khuất thích), trái cây, trầu cau, xôi trắng, rượu, nước, trà, bánh kẹo,….
Ngoài ra, người xưa khuyên rằng lễ cúng Vu Lan Rằm tháng 7 tại mộ không nên cúng tiền vàng mã.
>> Xem thêm:Đại lễ Vu Lan 2021 tổ chức khi nào? Ra sao?
Trên đây là những thông tin chia sẻ về đại lễ Vu Lan báo hiếu mà bạn có thể tham khảo. Hãy thường xuyên truy cập website hoặc cài đặt ứng dụng Thăng Long Đạo Quán về điện thoại để mỗi ngày cập nhật kiến thức phong tục Việt Nam và phong thủy Việt. Ngoài ra, người dùng ứng dụng sẽ được trải nghiệm với hàng loạt công cụ tra cứu miễn phí (xem ngày tốt xấu, xem Bát tự, Tử vi, xem tuổi vợ chồng,…).
Tải ngày ứng dụng Thăng Long Đạo Quán tại đây.
 |
